Choroba afektywna dwubiegunowa i jej wpływ na zęby
Czym jest choroba afektywna dwubiegunowa? To bardzo złożona dolegliwość psychiczna, w której naprzemiennie występują stany euforyczne i depresyjne. Osoby cierpiące na ChAD przechodzą też okres „równowagi” (określany jako remisja), który może trwać nawet kilka miesięcy – wówczas choroba ustępuje na tyle, że można odnieść wrażenie bycia z niej wyleczonym.
Generalnie wyróżnia się dwa typy choroby afektywnej dwubiegunowej. W przypadku pierwszym, osoba cierpiąca na ChAD przechodzi okresy depresyjne i przynajmniej kilka epizodów manii.
W drugim przypadku – epizody depresyjne przeplatają się z tzw. hipomanią.
Czym jest mania? To stan, w którym Pacjent czuje się niemal „bogiem”. Czuje się on tak znakomicie, że darzają się sytuacje, w których rezygnuje ze snu. Jest w znakomitym humorze, bez względu na sytuację zewnętrzną, rzuca się w wir pracy lub nowych zajęć. Aby znaleźć ujście dla ogromnych pokładów energii, zaczyna też podejmować nieprzemyślane decyzje. Potrafi niekontrolowanie wydawać pieniądze, zaciągać pożyczki, angażuje się w przygodne związki, nie obawia się żadnego ryzyka. Jego umysł działa na wysokich obrotach, gonitwa myśli przekłada się na tzw. słowotok, który potrafi zaniepokoić bliskie mu osoby. Mówi szybko, nie kończy słów, a już wypowiada kolejne, a jego wywody są nie tylko trudne do zrozumienia z uwagi na prędkość wypowiedzi, ale też ich wielowątkowość.
Hipomania jest z kolei stanem, w którym Pacjent potrafi dostrzegać ryzyko swoich działań i mieć nad nimi częściową kontrolę (mniejszą lub większą, jest to kwestia indywidualna). Podniesiony poziom energii również prowadzi do zmiany sposobu zachowania i myślenia, ale nie jest tak destrukcyjny, jak w przypadku manii.
Epizody depresyjne są natomiast bardzo poważne w przypadku ChAD. Niezwykle często Pacjenci tracą chęć do życia i podejmują próby, mające prowadzić do jego zakończenia. To w tych sytuacjach najczęściej trafiają do szpitali i wielu z nich właśnie podczas epizodu depresyjnegoi pobytu w szpitalu, uzyskuje diagnozę.
Wpływ na zdrowie jamy ustnej
Choroba afektywna dwubiegunowa jest niewątpliwie destrukcyjna dla osób, które na nią cierpią. Choć dla wielu ludzi „przeciętnych”, nie obarczonych żadnym schorzeniem emocjonalnym, myśl
o stanach manii może być kusząca, to realia różnią się znacząco od wyobrażeń. Dla tych, którzy nie zetknęli się z ChAD, epizody podwyższonego nastroju mogą kojarzyć się z przeżywaniem euforii, dużą ilością energii i poczuciem szczęścia. Jest to jednak iluzoryczne. W stanie manii trudno mówić o przeżywaniu autentycznego szczęścia, to bardziej „jazda bez trzymanki, pasów bezpieczeństwa i hamulców”. Podczas manii obszary mózgu odpowiadające za strach czy logiczne myślenie, są w pewien sposób „uśpione”, a zatem Pacjent z ChAD czuje się tak, jakby był niezniszczalny. Bez zastanowienia podejmuje się ryzykownych działań, które mogą być tragiczne w skutkach.
Czy cierpi na tym zdrowie somatyczne? Jak najbardziej. Brak snu, często brak odpowiedniego odżywiania i stan euforii utrzymujący się przez tygodnie, wycieńcza organizm fizycznie, ale osoba cierpiąca nie zwraca na to uwagi. W efekcie jej stan zdrowia może raptownie się pogorszyć, a wraz z nim, pogarsza się stan jamy ustnej.
To, czy osoba chorująca na ChAD dba o higienę, jest kwestią bardzo indywidualną. Niektórzy zwracają na nią szczególną uwagę, inni całkowicie tę sferę pomijają, zajęci setkami innych rzeczy, które próbują zrealizować w czasie trwania epizodu.
Hipomania daje większą kontrolę nad swoimi działaniami, więc ta grupa chorych, jest w stanie bardziej zadbać o swoje potrzeby fizyczne. Jednak ponownie – to kwestia indywidualna. Wszyscy ludzie różnią się od siebie, również pod kątem przeżywania chorób – w tym emocjonalnych. U jednych epizody manii trwają kilka do kilkunastu dni, u innych kilka tygodni. Warto o tym pamiętać
w kontekście jakichkolwiek zaburzeń emocjonalnych. Każdy przechodzi je „po swojemu”, nawet jeśli dzieli swoje odczucia z osobami, zmagającymi się z tym samym problemem.
Zabójcza depresja
Stany depresyjne u osób cierpiących z powodu choroby afektywnej dwubiegunowej, są niezwykle silne. W takim stanie trudno dbać o odpowiednie odżywianie się, o higienę czy o mycie zębów. Jeśli życie przestaje mieć sens, jaki sens ma dbanie o swoje ciało? Depresja w przebiegu ChAD jest wyjątkowo groźna i często kończy się hospitalizacją.
Czy ChAD można leczyć?
Dzięki farmakologii i terapii, można pomóc osobom zmagającym się z chorobą afektywną dwubiegunową. Leczenie sprowadza się najczęściej do podawania choremu tzw. stabilizatorów nastroju, które wyciszają epizody manii i depresji. Problem polega na tym, że znakomita większość Pacjentów chorujących na ChAD, rezygnuje z leczenia, gdy pojawia się okres remisji lub gdy dostrzegają poprawę. Zaprzestanie brania leków prowadzi do silnego nawrotu choroby i Pacjent wpada w błędne koło. Jeśli nie ma obok siebie bliskich, którzy są w stanie zapewnić mu odpowiednią opiekę (polegającą przede wszystkim na przekonywaniu go o konieczności leczenia), jest niemal skazany na porażkę.
Pomoc bliskich
może także okazać się kluczowa w kontekście dbania o to, by osoba chorująca na ChAD, odpowiednio się odżywiała i dbała o higienę. To na bliskich spoczywa często obowiązek zwracania uwagi na sygnały zwiastujące epizody manii lub depresji. Pomoc osobie zmagającej się z chorobą afektywną dwubiegunową, wymaga ogromnej ilości siły i woli walki, bywa wyczerpująca psychicznie i fizycznie. Ale może też przynieść znakomite rezultaty – jeśli tylko Pacjent będzie pod dodatkową opieką specjalistów, a także regularnie przyjmował leki stabilizujące jego nastrój. Wówczas jego życie zacznie powoli wracać na właściwe tory, co oznacza ulgę tak dla niego, jak i jego najbliższego otoczenia.