Trudne decyzje stomatologiczne – leczyć czy usuwać?
Współczesna stomatologia charakteryzuje się jasnym podejściem. O każdy ząb należy walczyć, a ekstrakcja to ostateczność. Zdarzają się jednak sytuacje, w których podjęcie decyzji nie jest oczywiste. Co więcej, czasem ostateczny wybór może należeć do Pacjenta.
Uczciwe postawienie sprawy
przez stomatologa jest kluczowe. Jeśli Pacjent zgłasza się z problemem, zazwyczaj oczekuje jego rozwiązania. To lekarz wie, co należy zrobić i podejmuje wszystkie decyzje. Ale są także stomatolodzy, którzy po dokładnym obejrzeniu zęba, mówią wprost: możemy spróbować dokonania rekonstrukcji, ale nie ma gwarancji, że po leczeniu kanałowym, a nawet w jego trakcie, uszkodzony poważnie ząb nie rozsypie się w rękach.
Z taką sytuacją zmierzyła się Pacjentka, która zgłosiła się do gabinetu z uwagi na wypadnięcie plomby. Była przekonana, że po prostu wystarczy założyć nową. Niestety sprawa okazała się bardziej skomplikowana. Okazało się, że plomba (która liczyła siedem lat), rozszczelniła się powodując rozwój agresywnej próchnicy (bez oznak bólowych). Z zęba ocalała jedna ściana „boczna” i ułamek „frontu”. Stomatolog podszedł do sprawy uczciwie, podając koszty leczenia kanałowego i z góry uprzedzając, że pełna rekonstrukcja, nawet jeśli się powiedzie, nie będzie długowieczna. Alternatywa? Ekstrakcja i implant.
Decyzję podejmuje Pacjent
jeśli stomatolog szczerze przedstawia sytuację, prezentuje rozwiązania, ale nie chce wywierać presji zdając sobie sprawę, że rekonstrukcja może się nie udać. Dysponując tą wiedzą, możemy postarać się odsunąć na bok emocje i rozważyć nasze możliwości. Posługując się przykładem wspomnianej powyżej Pacjentki (czterdziestolatki), jej sytuacja wyglądała następująco:
- problem dotyczył „górnej czwórki” (a zatem zęba, który jest widoczny przy szerokim uśmiechu);
- można było podjąć próbę wyleczenia i rekonstrukcji, bez gwarancji sukcesu (co oznaczało dyskomfort i spory wydatek – dwa korzenie do oczyszczenia, rekonstrukcja i ryzyko, że ząb albo nie przetrwa samego leczenia, albo sytuacja powtórzy się w przyszłości, możliwe, że niedalekiej);
- można było zdecydować się na ekstrakcję, a następnie na implant.
Co istotne, aby implant został umieszczony w jamie ustnej, zazwyczaj konieczne jest całkowite zagojenie się dziąsła, a kość w której osadzony ma być implant, również musi być w stanie „udźwignąć” całą konstrukcję. I choć zdarzają się sytuacje, w których implantacja jest możliwa w krótkim czasie, to jednak decyzję o niej podejmuje stomatolog – w oparciu o obserwacje miejsca po ekstrakcji, stanu odbudowy dziąsła i ewentualnych dodatkowych badaniach mających na celu uzyskanie pewności, że regeneracja zakończyła się prawidłowo (tak dziąsła, jak i kości).
Wspomniana Pacjentka zdecydowała się na ekstrakcję nie tylko w oparciu o powyższe informacje uzyskane od stomatologa, ale również dzięki bardzo dobrej znajomości swojej jamy ustnej. Jej „ciasna zabudowa” już wcześniej sprawiała problemy, jako nastolatka nosiła aparat ortodontyczny, jednak pomimo prób korekty zgryzu, jej zęby pozostały ściśnięte. I to do tego stopnia, że w wieku lat dwudziestu, pod narkozą, zostały jej usunięte trzy „ósemki”, próbujące wyrżnąć się w tym samym czasie. Z braku przestrzeni w jamie ustnej, rosły pod nieprawidłowym kątem, wypychając „siódemki”. Obawa, że po usunięciu zęba, pojawią się problemy z „rozchwianiem” zębów sąsiadujących, była zatem niższa, co Pacjentka również wzięła pod uwagę podczas stawiania sobie pytania „co teraz?”.
Wiedza, która pomoże w podejmowaniu decyzji
Na przykładzie omawianej Pacjentki najlepiej widać, że znajomość własnej jamy ustnej może być kluczowa w sytuacji, w której stomatolog uczciwie przedstawi różne możliwości postępowania. Znając charakterystykę swoich zębów, ich tendencję do „gubienia plomb”, nadwrażliwości szkliwa, wczesnych korekt zgryzu w okresie nastoletnim czy choćby „zabudowę” jamy ustnej, łatwiej jest podjąć świadomą decyzję.
Warto zatem znaleźć czas na zapoznanie się z własną historią medyczną w zakresie wczesnego leczenia stomatologicznego, a podczas wizyty kontrolnej zapytać lekarza o to, jaki mamy typ zabudowy i czym charakteryzują się nasze zęby. Taka wiedza pomoże nam nie tylko w ekstremalnych przypadkach, ale również w codziennej pielęgnacji zębów i nauczy nas zwracania uwagi na wszystkie zmiany w obrębie jamy ustnej, które wcześniej – być może – byśmy zignorowali.